W dniu 14 czerwca 2016 r. opublikowano nowe przepisy o klauzuli przeciwko obejściu prawa podatkowego oraz klauzuli nadużycia prawa. Znajdują się one w przepisach ustawy z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 846), .
Przepisy art. 119a–119zf (czyli zupełnie nowy dział IIIa Ordynacji podatkowej) dotyczące klauzuli przeciwko obejściu prawa podatkowego w zamierzeniu ograniczyć powinny agresywną optymalizację podatkową, tj. unikanie opodatkowania.
Ustawodawca postanowił wyeliminować czynności podatnika, które z założenia mają na celu przede wszystkim osiągnięcie korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.
„Zamiar podatnika uniknięcia opodatkowania”, to łączne wystąpienie trzech warunków:
- cel czynności (transakcji) podatnika w istocie sprowadzający się wyłącznie czy też przede wszystkim do osiągnięcia korzyści podatkowej;
- wystąpienie sprzeczności pomiędzy ww. celem umniejszenia należności publiczno-prawnej z celem i istotą przepisu ustawy podatkowej;
- sztuczność transakcji podatnika w kontekście realiów rynkowych, w których podatnik funkcjonuje.
Jeżeli spełnione są te trzy przesłanki czynność uznaje się za podjętą przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, gdy pozostałe cele ekonomiczne lub gospodarcze czynności, wskazane przez podatnika, należy uznać za mało istotne.
Korzyść podatkowa to:
- niepowstanie zobowiązania podatkowego, odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego lub obniżenie jego wysokości albo powstanie lub zawyżenie straty podatkowej;
- powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku albo
- podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku.