Od dnia 1 stycznia 2017 r. obowiązuje nowy limit płatności gotówkowych w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami. Płatności o wartości przekraczającej 15.000 zł, które zostaną uregulowane gotówką nie będą mogły stanowić kosztów uzyskania przychodów (nowy art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Jeśli podatnik zaliczy do kosztów uzyskania przychodów taką transakcję ma obowiązek zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększyć przychody w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Dokument, na podstawie którego należy zmniejszyć koszty bądź zwiększyć przychody w związku z niższym limitem reguluje § 12 ust. 3 pkt 1c rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. z 2016 r. poz. 2280).
W nowym § 12 ust. 4b rozporządzenia wskazano, że zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów w związku niższym limitem dokonuje się poprzez wpisanie kwoty zmniejszenia ze znakiem minus lub kolorem czerwonym. W § 29 ust. 4d rozporządzenia określono, że wartość spisu z natury pomniejsza się o kwotę, o którą podatnik zmniejszył koszty uzyskania przychodów lub zwiększył przychody na podstawie art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zmiany w powyższym zakresie związane są z obowiązkiem przeprowadzania przez przedsiębiorców transakcji zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przepis ten stanowi, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą dokonali transakcji z naruszeniem ww. przepisu, to do kosztów uzyskania przychodów nie mogą zaliczyć kosztu w tej części, w jakiej płatność została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
W przypadku jednak gdy zaliczyli do kosztów uzyskania przychodu wartość takiej transakcji lub jej część zobowiązani są w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego do
- zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów albo
w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększenia przychodów.
Powyższe zasady stosuje się odpowiednio również w przypadku:
- nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych;
dokonania płatności: - po likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej,
- po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie o podatku tonażowym
– z tym że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności, albo za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.