Fiskus chętnie wyciąga rękę po podatek od sprzedaży mieszkania, po śmierci jednego z małżonków, gdy mieszkanie zostało nabyte w czasie trwania małżeństwa i upłynęło 5 lat od dnia jego nabycia, ale mniej od dnia śmierci jednego z małżonków.
Okazuje się, że niesłusznie. To jedna ze spraw, która wygraliśmy dla naszego klienta.
Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa małżeńska, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela. Obu współwłaścicielom przysługuje pełne prawo do całej masy majątkowej w niej zawartej i dlatego żaden ze współwłaścicieli nie może korzystać z praw własności przez cały czas trwania współwłasności łącznej (Edward Gniewek, Komentarz do art. 196 Kodeksu cywilnego, Lex).
Uproszczeniem jest więc przyjęcie przez organy podatkowe, doszło do dwukrotnego nabyła nieruchomości, w której, z uwagi na ustrój majątkowy, niemożliwe było określenie jej udziałów. Pierwszy raz w chwili zakupu nieruchomości lokalowej wraz mężem, z którym łączyła ją wspólność majątkowa, drugi raz w wyniku dziedziczenia po śmierci męża. Skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które żona oraz – odrębnie – jej mąż posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku.
Tak wskazał w orzeczeniu Naczelny Sad Administracyjny (wyrok z dnia 20 maja 2016 r., II FSK 1249/14).
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, rozstrzyganie wątpliwości przy pomocy wykładni na korzyść fiskusa (in dubio pro fisco) ma w tej sprawie charakter wykładni rozszerzającej, która nie ogranicza się tylko do stosowania budzącego wątpliwości art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Prawotwórczy charakter zakwestionowanej interpretacji dotyczący momentu nabycia nieruchomości i udziału w nieruchomości przypadającego pozostającej we wspólności majątkowej skarżącej, prowadzi w sposób nieuprawniony, do zmiany zakresu stosowania art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez objęcie jego skutkami takich stanów faktycznych, których opodatkowanie nie jest wyraźnie i jednoznacznie wskazane w ustawie.
Skarżący nie nabył zatem dwukrotnie własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu. Powyższe oznacza, że z uwagi na upływ 5-letniego okresu od momentu nabycia przedmiotowego prawa w 2000 r., jaki jest wymagany do zbycia mieszkania bez podatku, zbycie udziału w przedmiotowym mieszkaniu, które nastąpiło w lutym 2012 r., nie wymaga zapłaty podatku dochodowego.